Κατάθλιψη – Κάποια χαρακτηριστικά
Η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο διαδεδομένες ψυχικές διαταραχές των τελευταίων χρόνων που πλήττει άτομα ανεξαρτήτως φύλου, ηλικιακού φάσματος ή κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών. Παρακάτω επιχειρείται μια επιγραμματική παρουσίαση του εύρους των συμπτωμάτων αλλά και των στόχων της θεραπευτικής παρέμβασης, με την ισχυρή υπενθύμιση ότι οποιαδήποτε διάγνωση ή θεραπευτική προσέγγιση είναι αυστηρά εξατομικευμένη, εξαρτώμενη από το πως το ίδιο το άτομο βιώνει τον εαυτό του και τις δυσκολίες στο παρόν αλλά και από την ιστορία του που διαμορφώνει και σε μεγάλο βαθμό επεξηγεί τις τωρινές του δυσκολίες.
Σωματική επιβάρυνση
• Διαταραχές/αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου (ξύπνημα μέσα στη νύχτα ή απόσυρση μέσω του ύπνου).
• Διαταραχή της όρεξης- απώλεια ή πρόσληψη βάρους.
• Μυικοί πόνοι,διαταραχές του πεπτικού,πονοκέφαλοι.
• Γενικευμένη κόπωση – απώλεια ενέργειας/διάθεσης για κινητοποίηση.
Νοητική-συναισθηματική επιβάρυνση
• Σκέψεις αναξιότητας-ανεπάρκειας.
• Έλλειψη πίστης στις δυνάμεις-παραίτηση από διεκδίκηση σε σχέση με ανάγκες και επιθυμίες-έλλειψη χαράς/ικανοποίησης = ανηδονία.
• Συναισθήματα ντροπής και ενοχής σε σχέση με πράξεις και επιλογές.
• Αυξημένη αυτοκριτική/ευαισθησία στην κριτική και την απόρριψη-χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Δυσκολία στη συγκέντρωση ή στην απόδοση σε πνευματική εργασία.
Συνέπειες στη συμπεριφορά
• Αδυναμία οργάνωσης της καθημερινότητας- έκπτωση λειτουργικότητας.
• Κοινωνική απόσυρση – απώλεια διάθεσης για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
• Προσωπική παραμέληση (εμφάνιση/υγιεινή).
Σημεία παρέμβασης
• Επικέντρωση στην εξωτερίκευση των συναισθημάτων.
• Ικανότητα επαφής με ανάγκες και επιθυμίες.
• Καλλιέργεια επιείκιας προς τον εαυτό – αναγνώριση επιτευγμάτων.
• Αποφυγή σύγκρισης – αξιολόγηση προωπικών στόχων και πορείας για την κατάκτησή τους.
• Δημιουργική αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου.
• Ενεργοποίηση/αξιοποίηση υποστηρικτικού οικογενειακού-κοινωνικού δικτύου.
• Ενίσχυση δημιουργικότητας.
• Ενίσχυση ικανότητας διαχείρισης αντικειμενικά δύσκολων συνθηκών (ανεργία/ματαιώσεις/απώλειες).
• Εντοπισμός και τροποποίηση φαύλου κύκλου αναξιότητας- πώς οι ίδιοι γινόμαστε οι δημιουργοί της δυστυχίας μας μέσα από επαναλαμβανόμενα σχήματα και εγκλωβισμούς.
Στόχοι θεραπείας
Ο ψυχολόγος μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά ως προς:
• Ικανότητα κατανόησης και ερμηνείας σχετικά με τους λόγους που οδήγησαν σε κακούς χειρισμούς και επιλογές.
• Προοπτική – δυνατότητα αλλαγής/ τα λάθη και οι αστοχίες του παρελθόντος μας βαραίνουν όσο δεν αντιλαμβανόμαστε τη δυνατότητα αλλαγής, της ευκαιρίας στο μέλλον για καλύτερη διαχείριση.
• Επανορθωσιμότητα – η δυνατότητα να συγχωρέσουμε, να κατανοήσουμε τα λάθη και τις αστοχίες, να λειτουργήσουμε με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας, να επιλέξουμε όσα μας δίνουν χαρά, έτσι ώστε να διαχειριστούμε καλύτερα τις μελλοντικές κινήσεις, γεγονός που μας επιτρέπει να επιδιορθώσουμε συμβολικά όσα έχουμε παραλείψει στο παρελθόν.
• Ψυχική ενδυνάμωση– αφορά σε θέματα αυτοπεποίθησης και αναγνώρισης ικανοτήτων – ενεργοποίηση αποθεμάτων ενέργειας.
Φώνη Τζιτζιμίκα, Ψυχολόγος
Αναδημοσίευση στο PsychologyNow.gr
