Καθώς οι μέρες των γιορτών πλησιάζουν, το δίλημμα για το πως θα τις περάσουμε ανοίγεται για άλλη μια φορά μπροστά μας. Οι επιλογές λίγο ή πολύ συγκεκριμένες, ενδεχομένως γνώριμες και από άλλες χρονιές, συνήθως περιστρέφονται γύρω από προσκλήσεις σε οικογενειακά τραπέζια, μαζώξεις σε σπίτια φίλων, ή στο ενδεχόμενο μιας απόδρασης. Ένα ταξίδι σε έναν κοντινό ή πιο μακρινό προορισμό, μια εκδρομή, μια ευκαιρία να ξεφύγουμε από τα συνηθισμένα, από οικίες εικόνες και διαδρομές, ρουτίνες που ακολουθούμε καθημερινά και που είναι πιθανό να επαναλάβουμε τις μέρες των γιορτών αν επιλέξουμε να παραμείνουμε σπίτι, στην πόλη μας.
Στη συνείδηση των περισσοτέρων τα Χριστούγεννα είναι συνυφασμένα με συνευρέσεις με συγγενείς και φίλους που έχουμε κοντά μας όλο το χρόνο ή που με την αφορμή των εορτών έχουμε την ευκαιρία να ξαναδούμε μετά από καιρό, καθώς επιστρέφουν στον τόπο καταγωγής για να γιορτάσουν κι εκείνοι με τους κοντινούς τους. Ωστόσο, η επιλογή αυτή δεν είναι για όλους αυτονόητη. Η επιθυμία ενός ταξιδιού τις μέρες αυτές είναι για πολλούς μια δελεαστική σκέψη, καθώς αποτελεί μια ευκαιρία για διαφυγή που η απομάκρυνση από τον τόπο καταγωγής επιτρέπει. Μέσα από την εναλλαγή εικόνων και τη δημιουργία νέων εμπειριών σε αγνώστους τόπους, το ταξίδι υπόσχεται μια αλλαγή που λειτουργεί ως αναγκαίο αντίδοτο στην πιεστική καθημερινότητα.
Η επιλογή να ταξιδέψει κανείς τα Χριστούγεννα ενίοτε αντηχεί μια ανάγκη διαφοροποίησης από το δεδομένο των οικογενειακών συγκεντρώσεων. Είναι γεγονός ότι η πραγματικότητα των σχέσεων με τους κοντινούς και η εμπειρία των συγγενικών συναθροίσεων αποκλίνει συχνά από το πολυδιαφημιζόμενο μοτίβο, την τυποποιημένη εικόνα που προωθείται με ζήλο από τα μέσα αυτές τις μέρες. Η πάντα χαμογελαστή, πολυπληθής οικογένεια, το λαμπερό τραπέζι με τα “καλούδια”, και η χαρά που ξεχειλίζει από τα πρόσωπα των συνδαιτυμόνων δεν ανταποκρίνεται απαραίτητα στην πραγματικότητα των κοντινών σχέσεων. Για πολλούς, οι οικογενειακές συνευρέσεις μαζί με τη χαρά, συνεπάγονται και δυσκολίες που δε γεφυρώνονται απαραίτητα επειδή το κλίμα των ημερών το επιτάσσει. Κι όχι γιατί οι άνθρωποι δεν αγαπιούνται μεταξύ τους, ή δε νοιάζονται ο ένας για τον άλλον, αλλά γιατί οι προσωπικές δυσκολίες, οι τριβές και οι εντάσεις που ιδιαίτερα οι κοντινές σχέσεις συνεπάγονται, δεν ξεπερνιούνται πάντοτε στο όνομα της αγάπης και του αμοιβαίου νοιαξίματος, με αποτέλεσμα η επικοινωνία να καθίσταται ενίοτε δύσκολη αν και απαραίτητη. Άλλωστε, η επιλογή των οικογενειακών συγκεντρώσεων μπορεί να λειτουργήσει πιο αυθόρμητα και ουσιαστικά πέρα από τη γενικευμένη προσδοκία της εποχής, που μοιάζει να επιβάλλει το “μαζί” με έναν συγκεκριμένο τρόπο, που δεν αντανακλά απαραίτητα την προσωπική ανάγκη των συμμετεχόντων.
Τα Χριστούγεννα υμνούν περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εποχή την αγάπη, την τρυφερότητα, τη φροντίδα προς τον πλησίον. Αποτελούν συνεπώς μια καλή ευκαιρία να υιοθετήσουμε το μήνυμα αυτό, αξιοποιώντας το όχι μόνο προς τους άλλους αλλά εξίσου και προς τον εαυτό μας. Δοκιμάζοντας να ακούσουμε τις δικές μας επιθυμίες, πέρα από τις προσδοκίες τρίτων, κοντινών και μακρινών, να αφουγκραστούμε αυτό που οι ίδιοι χρειαζόμαστε και να τολμήσουμε να το αναζητήσουμε Να εκμεταλλευτούμε την περίοδο αυτή για να γεμίσουμε τις μπαταρίες με τον δικό μας τρόπο. Καθώς το κλείσιμο της χρονιάς πλησιάζει, ας αποτελέσουν αυτές οι μέρες μια ευκαιρία να θέσουμε έναν προσωπικό στόχο φροντίδας και ενδιαφέροντος, πέρα από τις ανάγκες και τα αιτήματα των άλλων. Ειδικά αυτήν την περίοδο έχουμε ακόμη περισσότερο ανάγκη η οικογένεια, οι δικοί μας σημαντικοί και πολυαγαπημένοι, να σεβαστούν τις επιλογές μας ακόμη κι αν αποκλίνουν από τις προσδοκίες τους, επιτρέποντάς μας να διαφοροποιηθούμε από το “μαζί” στο συγκεκριμένο χρόνο με τον συγκεκριμένο τρόπο, σαν μια συμβολική κίνηση αποδοχής, μια έμπρακτη ένδειξη αγάπης που τόσο έχουμε ανάγκη.
Το στοίχημα των εορτών είναι πώς θα επιτρέψουμε στον εαυτό μας να τις ζήσει όπως έχει νόημα για τον καθένα μας. Να γεμίσουμε τις μέρες αυτές με ό,τι θεωρούμε συναρπαστικό ή ουσιαστικό χωρίς να αμφιταλαντευόμαστε από αυτό που οι άλλοι προσδοκούν. Δίνοντας το δικό μας νόημα στη γιορτή, στην ξεκούραση, στην απόλαυση, αποκτά και το “μαζί” το περιεχόμενο που μας ταιριάζει. Ακόμη κι αν συνεπάγεται ότι θα επιλέξουμε να περάσουμε τα Χριστούγεννα – για λίγο – μακρυά από τους δικούς μας, αποκλίνοντας από το σχήμα των ημερών, για να συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε την παρουσία τους κάθε φορά που το επιθυμούμε και το επιλέγουμε. Κι αν πάλι δυσκολεύονται – κι αυτοί κι εμείς – μ’ αυτόν το σύντομο αποχωρισμό, μπορούν ακόμη και να ακολουθήσουν στο δικό μας ταξίδι.
Φώνη Τζιτζιμίκα, Ψυχολόγος
Πρώτη δημοσίευση: Έντυπη έκδοση της εφημερίδας ΕΣΤΙΑ (Αρ. Φύλλου 10, Παρασκευή 24 Δεκεμβρίου 2021).
